‘Zonder medewerking van professionals verandert het systeem tegen armoede en schulden niet’

‘Het beleid tegen armoede lijkt onuitvoerbaar. Meer flexibiliteit van instituties is nodig en snel,” volgens lector Armoede interventies Anna Custers. De professionals die werken met mensen in armoede moeten die verandering inzetten, vindt zij. ‘Waar loop jij tegenaan in het systeem? Veel regels werken niet, leg dat neer bij de betrokken instanties en ga in jouw hulp eerder linksom in plaats van rechtdoor naar een situatie waar niets kan.’

Nederland geeft 33 miljard uit aan armoedebeleid, weet Anna Custers, lector Armoede-interventies aan de HvA. ‘Er is geen gebrek aan geld en geen gebrek aan politieke ambitie – want veel regelingen – om iets te doen aan armoede. Toch is het risico om in de armoede te geraken groter dan ooit en is een nieuwe groep toegevoegd: werkende armen en jongeren.’ Tijdens het Zorg+Welzijn congres over armoede en schulden op donderdag 9 februari betoogt Anna Custers dat het hoog tijd is voor een verandering van focus in de strijd tegen armoede en schulden. ‘Waar beginnen we? Bij de bestaanszekerheid van individuen, bij het systeem. We moeten instituties uitdagen om flexibel te zijn om armoede echt aan te pakken.’

Steunpakket helpt of….
De context waarin armoede en schulden ontstaan is veranderd, betoogt de kersverse lector. Het steunpakket tegen energiekosten lijkt mensen te helpen, maar op “casusniveau” zijn er nog altijd grote financiële problemen weten professionals. ‘En wat gebeurt er na het steunpakket aan het eind van het jaar, als de energieprijzen blijven stijgen?’ Met deze vraag stelt Custers de bestaansonzekerheid aan de kaak. ‘Daarnaast zien we dat de overheid vastloopt op het beleid van de toeslagen. Het systeem dat we hebben opgezet is te complex. Het sociaal minimum is voor veel mensen te laag en uit onderzoek blijkt dat inkomensondersteuning vaak niet aankomt bij mensen die het nodig hebben.’

Instanties manen tot flexibiliteit
Uit onderzoek blijkt dat de helft van deze mensen inkomen uit werk hebben, maar zij krijgen geen ondersteuning. Met als gevolg dat financiële problemen groter worden. Hoe kan het anders? Hoe kunnen we het armoedebeleid beter uitvoeren? ‘Door te kijken wat werkt en wat niet om mensen uit de armoede en schulden te helpen’, zegt Anna Custers. ‘En door het systeem te veranderen en instanties te manen tot flexibiliteit.’

Cruciale rol van de professional
De professional heeft hierin een cruciale rol, betoogt Anna Custers. Sterker nog: zonder de professional die aan de basis bezig is met de uitvoering van inkomenssteun en schuldenaanpak, is het niet mogelijk om het systeem te veranderen: ‘Professionals kunnen de blokkades signaleren en aankaarten bij de instanties. Hulpverlening en ondersteuning gaan niet alleen om jouw relatie met de cliënt. Maar ook om: waar loop jij tegenaan in het systeem? Veel regels werken niet, leg dat neer bij de betrokken instanties en ga in jouw hulp eerder linksom in plaats van rechtdoor naar een situatie waar niets kan.’

Aan de kaak stellen
Dat betekent voor professionals ook dat zij ruimte moeten hebben om de tekortkomingen van het systeem van schuldenaanpak en armoede aan de kaak te stellen, weet Anna Custers. ‘Zij moeten ook uit de druk van de caseload kunnen komen. Ze hebben ruimte en tijd nodig om met elkaar te koppelen en problemen duidelijk te maken: Wat zie jij in jouw praktijk? Werkt de manier van hulp verlenen nog?’

Wil je hierover praten met andere professionals? Laat het ons weten! Via hallo@sam.nl

Bron: website Zorg + Welzijn