‘Oog voor gezin, maar vanuit eigen professionele rol’

Het is goed om te letten op signalen van problemen in gezinnen, zeker in deze tijd. Blijf wel kijken naar het doel van je werk. En: zorg dat jouw vermoedens of goede bedoelingen geen schade veroorzaken. Dat is de boodschap voor klantmanagers, werkadviseurs, jobcoaches en andere uitvoerend professionals die het in deze coronatijden lastig vinden om een compleet beeld te krijgen van mensen die in de problemen kunnen zitten. Het is ook een van de uitkomsten van het online Rondetafelgesprek ‘Crisis voor kwetsbare kinderen’ dat de BvK gisteren met Ingrado (leerplicht) heeft gehouden na signalen vanuit de uitvoering dat zij moeilijkheden ervaren in het leggen van contact bij vermoedens van zorgelijke gezinssituaties.

Signalen van problemen thuis

Kinderen met moeilijkheden die mogelijk niet genoeg aandacht krijgen, verwaarloosd worden of zelfs ‘zoek’ zijn. Gezinnen die in zwaar weer zitten. Of vermoedens van huiselijk geweld. Klantmanagers, werkadviseurs, jobcoaches of andere uitvoerend professionals horen en zien veel in hun ‘normale’ dagelijkse praktijk. Deze signalen vallen in de coronacrisis vaak weg. ‘Het gaat om een gevoel dat er iets niet pluis is’, meldde een jobcoach die specifiek twee situaties benoemde die ze goed kent. ‘Ik ken twee situaties. Een van een gezin met seksueel geweld. In een ander gezin leven veel problemen rondom een zoon met een autisme spectrum stoornis. Ik weet dat die problemen spelen, maar ik weet niet hoe het nu met hen gaat. Of ik er nu iets moet?’

Naast gezin staan

Een vertegenwoordiger van de Belangenvereniging voor Intensieve Kindzorg (BVIKZ) liet weten: ‘Veel gezinnen zijn al in beeld bij hulpverleners. Een extra vraag over hun situatie kan bedreigend overkomen omdat ze al zo onder een vergrootglas liggen. Mijn advies is altijd: ga naast gezinnen staan. Wat heb je nodig? Wat kan je helpen? Realiseer je dat mensen niet altijd open staan voor hulp vanuit gemeenten en instanties, je moet vertrouwen wekken.’

De dringende boodschap is: er bestaat altijd een risico op vooroordelen. Niet elk gezin zit hetzelfde in elkaar of voedt kinderen op dezelfde manier op, maar dat hoeft niet fout te zijn. Zorgen dat je een band opbouwt en een gezin beter leert kennen, kan helpen. Het devies voor iedereen die zich op een ander terrein begeeft maar signalen denkt op te vangen: je hoeft je niet overal mee te bemoeien.

Werken vanuit bedoeling wet

Directeur Ido van der Meulen van de BvK: ‘Er moet wel een relatie zijn met jouw professionele rol. Als je als jobcoach werkt en je merkt dat mensen belemmeringen ervaren in hun dagelijks functioneren door hun thuissituatie dan kun je er wat mee. Als dat niet het geval is, dan moet je je daar ook niet in mengen. Integraal werken betekent: werken vanuit de bedoeling van jouw professie, maar wel oog houden voor burgers als geheel. Raakt een probleem jouw vakgebied niet, dan moet je het doorspelen naar een collega.’

Gesprek aangaan helpt

Een ander belangrijk aspect is de gespreksvoering. Henri van Mastwijk van Ingrado: ‘Let op de manier waarop je het gesprek ingaat. Vraag bijvoorbeeld naar hoe gaat het nu in deze crisistijd met de kinderen thuis en het huiswerk maken. Veel ouders zitten ermee, maar als er echt iets aan de hand is, dan komt er soms ook meer los.’ Zo blijven mensen ook probeemeigenaar. Dat is een belangrijke basis voor goede hulpverlening.

Schakel juiste partijen in

Zijn er echt wel sterke vermoedens die om opvolging vragen dan zijn er voldoende mogelijkheden door Veilig Thuis in te schakelen of desnoods 112. Ook de meldcode kan soelaas bieden. Het is wel aan te raden om altijd een dergelijke melding te bespreken met collega’s en de cliënt op de hoogte te stellen. ‘Je kunt niet voorzichtig genoeg zijn. Het is in het verleden vaak mis gegaan door te overactief optreden van mensen die denken het goed te doen, maar waardoor problemen zijn verergerd in plaats van opgelost. De argwaan bij de mensen om wie het ging, nam toe’, zegt de BVIKZ-vertegenwoordiger. ‘Zorgvuldigheid blijft voorop staan, maar mensen moeten natuurlijk geen gevaar lopen’.