Over vermogen

Ze kwam binnen zonder kloppen. Nog voordat ze plaats had genomen, gooide ze een stortvloed van woorden de spreekkamer in. Op het moment dat ze naar lucht hapte om de volgende uitbarsting van onsamenhangende zinnen aaneen te rijgen, onderbrak ik haar. Of ze koffie wilde. Haar “Ja, lekker” ging gepaard met een zaligmakende stilte. Ik ontvluchtte het door haar overgenomen domein van mijn spreekkamer en haalde een kop koffie. Eenmaal weer achter mijn bureau vroeg ik haar waarmee ik haar van dienst kon zijn.

Ze barstte weer los. Haar moeder was enige tijd geleden overleden en nu viel haar een erfenis ten deel. Haar vraag was simpel: of ze het bedrag van ongeveer € 7500,- mocht houden. Ze had zelf al vooronderzoek gedaan: “Het bedrag van € 7500,00 is lager dan het voor mij geldende vrij te laten vermogen.”

Ik nam het gesprek over en de spreekkamer werd weer iets meer van mij. Ik vertelde in een paar zinnen dat wat eenvoudig lijkt bij de Participatiewet, vaak ingewikkelder ligt. Ik kende haar situatie en wist dat ze het bedrag niet mocht houden. Het mocht niet baten. Ze betoogde dat het saldo op haar bankrekening € 3, 87 bedroeg. Zonder dat ik ernaar vroeg, liet ze me haar bankapp zien.

Ik haalde diep adem en legde de werking van de Participatiewet uit. Om het makkelijk voor haar te houden, sprak ik niet over achteraf verkregen middelen. Binnen het juridisch kader was het behoorlijk simpel: “Kijk, toen je 10 jaar geleden in de bijstand kwam, had je op de bank een bedrag van € 5.010,11 staan. Nu komt daar € 7.500,- bij op en is het vermogen € 12.510,11. Dat is hoger dan het vrij te laten vermogen van € 7.605,00.’

Na veelvuldig uitleg te hebben gegeven, begreep ze de gedachtegang van de wetgever. Ze vatte het kort en bondig samen. “Dus wat ik straks ontvang, tellen jullie op bij wat ik in 2012 op de rekening had staan.” Ik kon het niet mooier maken dan het was en antwoordde: "Ja."

“Dat is stom,” zei ze. Ze stond op en bij het openen van de spreekkamerdeur wierp ze mij een uitdagende blik toe. Haar slotpleidooi: ‘Wat heb ik aan een vrij te laten vermogen als ik het niet mag besteden!” Ze kwam binnen zonder kloppen en ging weg zonder een antwoord.

Tjalling Smit